Film DVD’lerinde ya da VCD’lerinin üzerinde pek çok ibare görürüz. ( DivX / XviD, XVCD/XSVCD, DVDRip, TC, TS, NTSC/PAL, NFO, SUBBED – UNSUBBED …)
Bunlar nedir ve ne ise yarar?
KAMERA (CAM)
Kamera, genellikle dijital kameralarla yapilan sinema çekimleridir. Kamerayi sabitlemek için bazen üç ayakli sehpalardan kullanilir, ancak çogu zaman bu mümkün olmaz ve dolayisiyla kamera sallanir. Ayrica kameranin bulundugu yere bagli olarak ekran ortalanamiyabilinir, ve belli bir açidan görüntüyü kaydedilir. Eger düzgünce yerlestirilmisse, ekranda yazi oldugu için kesin birsey söylemek zor ancak çogu zaman bunlar ekranin üstünde ve altinda üçgen sinirlarla gözükürler. Ses ise, kamerayla tümlesik mikrofon araciligiyla kaydedilir, ve özellikle komedi filmlerinde, film sirasinda kahkahalar duyulabilir. Bu faktörler sonucunda görüntü ve ses kalitesi genellikle düsük olur, yalniz sansimiz yaver giderse sinemayi bos bulabilir ve temiz ses sinyallerini alabildigimiz bir çekim olusturabiliriz.
TELESYNC (TS)
Telesync, harici ses kaynagi kullanmasi disinda (genellikle bu harici ses, insan seslerinden uzak olan bir yerden, koltugun özel bir kismindan alinir) kamera ile ayni islevi görür.. Dogrudan bir ses kaynagi, iyi kalite bir ses kaynagi olacak diye bir kaide yoktur, özellikle birçok arkaplan gürültüsünün sese karistigini düsünecek olursak… Genellikle telesync, bos bir sinemada ya da profesyonel bir kamera yardimiyla projeksiyon odasindan- ki böylece daha iyi bir görüntü kalitesi elde edilir- kaydedilir. Kalite, çekimden çekime oldukça farkedebilir; onun için tüm filmi indirmek yerine, önce örnegini indirin. Telesync’ler yüksek oranda etiketlendirilmemis kameralardir..
TELECINE (TC)
Telesine makinesi, filmi dijital olarak makarasindan kopyalar. Ses ve görüntü çok iyidir, ama gerektirdigi teçhizati ve masrafi dolayisiyla telesineler pek yaygin degildir. Genellikle film, gerçek aspect oraninda olacaktir, bununla beraber 4:3 telesineler de mevcuttur. Buna en iyi örnek geçen sene kaydedilen JURASSIC PARK 3 TC’dir. Telesine, film sirasinda ekranda görüen bir zaman sayaci oldugu için zaman kodlamasiyla çakismaz..
SCREENER (SCR)
Bir filmin promosyon amaçli VHS kaseti, piyasaya çikmadan önce dükkanlara ve diger bazi yerlere gönderilir. Bir Screener, VHS kasedi formatindadir ve genellikle 4:3 (tam ekran) aspect oranina sahiptir. Bunun disinda genis ekran olanlari da bulunabilir. En büyük dezavantaji; ekranin altindan geçen ve telif haklari ile kopya-yazilim ihbari için telefon numarasinin yazdigi mesajdir.. Ayrica, eger kasedin seri numarasi ya da kasedin içine dogru bir çizgi var ise; bunlar genellikle siyah bir çizgi ile olmak üzere, o bölgenin üstü çizilerek bloke edilmelidir. Bu genellikle sadece birkaç saniyeliktir, fakat maalesef bazi kopyalarda bu olay tüm film boyunca sürer ve bazilari oldukça büyüktür. Kullanilan araç-gereçe bagli olarak, screener kalitesi-eger MASTER kopyasindan yapilmissa- mükemmel kaliteden, eger kalitesiz malzemenin kullanildigi eski bir VHS Kaydedicisi ile yapilmissa düsük kaliteye kadar degisir. Çogu screener VCD’e dönüstürülür, ancak bazi SVCD denemeleri de oldu ve bazilari VCD’ninkilerden daha kaliteli idi.
DVD-SCREENER (DVDscr)
Ayni sekilde screener’lardan bazilari DVD’ye dönüstürülür. DVD retail’lerin içerdigi bazi ekstralar disinda genellikle genis ekrandir(widescreen). Uyari mesajlari her zaman siyah kisimda olmayabilir; dolayisiyla bu, izleme zevkini bölebilir. Rip edenin yetenegine bagli olarak DVD Screener’lar çok iyi kalitede olabilir.
DVD Screener’lar genellikle SVCD ya da Divx/XviD formatlarina dönüstürülür.
DVDRip
Piyasaya sürülen DVD’nin son kopyasidir. Mümkünse bu, tekrar pre-retail(örnegin, Star Wars Episode 2) olarak piyasaya sürülür ve mükemmel kalitede olur. DVDRip’ler, SVCD ve DivX/XviD olarak yayimlanir.
VHSRip
Genellikle kaykay/spor videolari ve XXX gösterimleri olmak üzere retail VHS’den dönüstürülmüslerdir.
TVRip
Tv programlari; ya ag üzeri (dijital kablo/uydu dekoderleri araciligiyla cap edilenler daha uygundur) ya da gösterim öncesi -uydunun sebekeye programi birkaç gün önceden göndermesi(bazilarinda titresimler oluyor)- seklindedir. ‘WWF Raw Is War’ gibi ekstra bölümler içeren bazi progamlar ve kamera/yorum testleri ayrica rip dahilindedir. PDTV, dijital bir TV PCI kartindan cap edilir, bu genellikle iyi sonuç verir, öyle ki bazi gruplarin bunlari SVCD olarak yayinlama egilimleri görülmektedir. Bütün VCD/SVCD/SivX/Xvid ripleri TV görüntüsüyle desteklenmektedir.
STV
“Straight To Video. Was never released in theaters, and therefore a lot of sites do not allow these” Sinemalarda degil, yalniz DVD veya TV lerde gösterime sunulan filmlerdir. Örnegin Starship Troopers..
WORKPRINT (mbdx)
Workprint, henüz bitmeyen bir filmin kopyasidir. Filmde eksik sahneler ya da müzikler olabilir. Kalite mükemmelden, çok kötüye kadar degisir.. Bazi Workprint’ler son baskisindan oldukça farklidir (Men In Black’te yaratiklar ve oyuncular olmalari gereken yerde degillerdi) ve digerleri de ekstra sahneler içeriyor bile olabilir (Jay and Silent Bob). mbdx’ler, eger ki iyi kalite bir kopyasi edinilirse, koleksiyonda hos bir ilave versiyon islevi görebilir.
TVRip
Analog kaynakli TV-kartlari ile yapilmis kayitlar icin kullanilir.
DVBRip
Dijital kartlarla yapilan kayitlar icin kullanilmasi cok daha dogru olur kalite nerdeyse DVDRip ile esdegerdedir. Bu yüzden TVRip ile DVBRip birbirine karistirilmamasi gerekir.
DVB
Digital video broadcast, türleri su sekildedir: DVB-S, DVB-C, DVB-T MPEGII olarak uydudan, kablodan hatta terestirik olarak bir cati veya oda anteni ile bizlere ulasir (DVB-T bazi Avrupa sehirleri icin gecerlidir) , rip olayini bir pci-karti ile inanilmaz bir sekilde kolaylastirir.
DivX Re-Enc
Divx re-enc, orjinalini VCD kaynagindan alan ve ufak boyutta bir DivX dosyasina re-encode edilen filmdir. Çogunlukla dosya paylasanlarda görülür, ve bunlar genellikle ‘Film.Ismi.Grup(1of2)’ seklinde etiketlenirler. Bu isi yapan gruplardan en bilinenleri; SMR ve TND’dir. Bunlar aslinda, eger bir filmin 200MB’lik kopyasina sahip olup olmama konusunda kararsiz degilseniz tabi, download etmeye degmezler. Genellikle uzak durun.
Watermarks (Filigranlar)
Birçok film Asya Silver’lari ve PDVD’lerden gelir ve sorumlu kisi tarafindan etiketlenir. Bu etiketleme genellikle bir harf/ilk harf veya genellikle köselerden birinde bulunan küçük bir logo seklinde olur. En meshurlari; “Z”,”A” ve “Glove” filigranlaridir.
Asian Silvers / PDVD
Bunlar, dogulu bootlegger’larin çikarttigi filmlerdir.. Genellikle bazi gruplar tarafindan, kendileri adina çikartmalari için satin alinirlar. Silver’lar çok ucuzdur, birçok ülkede mevcuttur ve yeni bir versiyonunu çikartmak da kolaydir. Bu yüzdendir ki, su anda bu isin içinde oldukça kisi var. Bunlarin çogunlugunu ise birkaç dagitimdan öteye gidemeyen küçük gruplar olusturur.
PDVD’ler ise DVD’ye konulan seyin aynilaridir. Çikartilabilir altyazilari vardir ve kalite olarak silver’lardan çok daha iyidirler. Normal bir DVD gibi rip edilirler, ancak VCD seklinde dagitilirlar.
…:::FORMATLAR:::…
VCD
VCD MPEG1 tabanli bir formattir. Sabit , 1150 kbit bitrate’e ve 352×240 çözünürlüge sahiptir. Genellikle düsük kalitede (KAMERA / TS / TC / VHS çekim / TV çekimi(analog) küçük boyut elde etme, tek cd’ye sigdirabilme amaçli kullanilir. VCD’ler ve SVCD’ler süreye dayalidir, yani bir diskin kapasitesinden daha büyük bir MPEG film gene de (süre sayesinde) 74 dakikalik bir CD’ye sigabilir.
SVCD
SVCD ise MPEG2 bazlidir (DVD gibi) ve 2500kbit’e kadar degisken(variable) bitrate degerlerine izin verir, ayrica 480×480 (NTSC) çözünürlüge sahiptir, ve oynatildigi zaman 4:3 görüntü oranini alir. Degisken bitrate’ten dolayi tek CD’ye sigacak uzunluk kesin bilinmemektedir, fakat genellkle 35-60 dakikanin bir CD’ye sigdigi görülmüstür. Degisken bitrate kullanarak SVCD yapimi sirasinda çoklu geçisler (multi-pass) kullanilirmasi önemlidir. Belki yapim süresi uzar, fakat sonuç daha net olur.
XVCD/XSVCD
Basit bir sekilde kurallara uymayan VCD’lerdir. Daha yüksek birate ve çözünürlük degeri alabilirler, ama sonuçta durum VCD’yi oynatacak makinenin kapasitesine baglidir. XVCD’ler ortalikta fazla görünmez, çünkü genellikle amaci internete yaymak degil de ev kullanimi için tercihtir.
DivX / XviD
DivX formati multimedya platformlari için tasarlanmistir. Iki codec kullanir: biri düsük hareket (low motion), öbürü ise yüksek hareket (high motion). Uzun süre önce yapilmis filmlerin çogu low-motion olarak yaratilmistir, ve high-motion da da problemler vardir. Iki codec arasindaki degisimleri sagla**** daha kaliteli sonuçlar elde edebilmek için SBC (Smart Bitrate Control-Akilli Bitrate Kontrolü) adli bir metod gelistirilmistir. Çok yüksek islem degeri ve karmasik alogoritmalar ile yapildigindan dolayi DivX filmlerin DVD Player’larda çalismalari su an için mümkün degildir. Fakat bazi firmalar su an DivX player ürünler üretiyor, hatta satiyorlar, fakat bu makineler de her yerde bulunmuyor. DÜZGÜN DivX’ler genellikle DVD’lerden rip edilmistir ve bir CD’ye 2 saatlik iyi kalite DivX sigdirilabilir. Farkli türde codec’ler mevcuttur, en ünlüleri Divx ile XviD dir.
CVD
CVD, CVD ile SVCD’nin bir kombinasyonudur. Genellikle bir çok DVD Player tarafindan desteklenirler. SVCD’nin MPEG’ bitrate’lerini destekler ama 352×480(NTSC) çözünürlügü kullanir, çünkü yatay çözünürlük fazla önemli sayilmaz. Su anda hiç bir grup CVD yayinlamamaktadir.
DVD-R
DVD-R, en popüler DVD yazma çözümüdür (DVD-RAM,DVD+R gibi farkli seçeneklerin arasindan siyrilir). Taraf basina 4.7 gb veri tasir, çift tarafli yazilabilir DVD’elr de mevcuttur, böylece tek diskte yaklasik 10 GB tasinabilir. SVCD ‘nin MPEG2 görüntüleri DVD-R’a yazilip izlenmeden önce dönüstürülmelidir. DVD’den DVD-R’a kopya yapmak da mümkündür, ama bazi durumlarda extralar/diller yer sorunu yaratmamalari açisindan kaldirilir.
MiniDVD
MiniDVD ile cDVD, DVD formatinin standart bir CDR/CDRW üzerinde olmasidir. Yüksek çözünürlük/bitrate degerlerinden dolayi bir MiniDVD diskine 18-21 dakikalik görüntü yazilabilir, fakat bu format sadece birkaç oynatici tarafindan desteklenir.
MKV
Matroska Video Avi /Ogm gibi bir dosya türüdür, RealMedia formatinin çok gelistirilmis seklidir esasen. Tek dosyada altyazi, film cover vs. çoklu seçeneklerde kodlanabilir fakat, donanim DiVX lerde desteklenmez. Pek çok sitede de tavsiye edilmez, güçlü bir donanim gerektirir.
…:::ÇESITLI BILGILER:::…
Regional Coding (Bölgesel Kodlama)
Bölgesel kodlama; filmlerin Amerikan DVD’lerini alan insanlarin, kendi ülkelerinde bunlari erken izlemelerini ya da Amerika-disi distribütörlügünü baska firmalarin yaptigi eski filmlerin, Amerikan firmalari araciligiyla ülkedisina ihraciini engellemek için dizayn edildi.. Birçok playerin bölgesel kodlamasi, bir çip aracigiyla ya da kumanda yardimiyla kaldirilabilir.
RCE
RCE (Bölgesel Kodlama Arttiricisi), “Çok Bölgeli” player’lar yaratmak için dizayn edilmisti, ancak birçok hata olustu ve üstesinden gelindi. Su anda çok az sayida film RCE kodludur ve bunlar da hiç tutulmazlar…
Macrovision Macrovision, ticari DVD’lerin çogunda bulunan kopya korumasidir. Eger DVD kopyalanirsa; VHS’nin analiz edemeyecegi sinyaller gönderilir -ki bu sinyaller sayesinde ekranda çizgiler gözükür ve görüntü karanliklasir. Kimi DVD Player’larda (örnegin Tescos’un Dansai 852’si) macrovision’un kaldirilabilecegi gizli bir menü mevcuttur.
NTSC/PAL
NTSC ve PAL, dünyada kullanilan iki temel standarttir. NTSC PAL’dan daha yüksek framerate’e sahiptir(29fps-25fps) fakat PAL’in daha yüksek çözünürlügü vardir ve daha KesKin görüntüler elde edilir. PAL sistemlerinde NTSC diskleri oynatmak, NTSC sistemlerinde PAL diskleri oynatmaktan çok daha kolaydir -ki bu Ingilizler için iyi bir olaydir. RGB(Red-Green-Blue) destekli bir skart girisi; NTSC görüntüsünü çogu yeni televizyonlarda tam renk olarak oynatacaktir, ancak bunu VHS kasedine kaydetmek için NTSC’yi PAL50′ye(çogu DVD player’in kullandigi PAL60 degil) dönüstürmek gerekecektir. Bu dönüstürmenin tam sonuç verebilmesi için; pahali bir converter(200 pound ve yukarisi), tümlesik bir converter (Dansai 852/ bazi Daewoo’lar/ Samsung 709) ya da her formata kayit yapabilen dünya standartlarinda bir VCR’a gereksiniminiz vardir.
…::: SÜRÜM DOSYALARI :::…
RARset
Bu filmler RAR biçimindedir ve v2 (rar>.rxx) ya da v3 (part01.rar > partxx.rar) seklindedirler.
BIN/CUE
.cue dosyasini notepad ile açin ve ilk satirda sadece dosya ismi disinda bir yazi yazmadigindan emin olun. Sonra Nero ile cue dosyasini açin ve program bu dosyayi VCD/SVCD formatinda yazacaktir. TVRip’ler MPEG olarak yayinlanirlar. Divx dosyalari ise sadece divx ve .avi seklindedir.
NFO
NFO dosyasi filmi yayinlayan grubun reklamini yapmak amaciyla film ile birlikte koyulur. Bu dosyada yayinlama hakkinda genel bilgi, format, kaynak, boyut ve ise yarayabilecek bazi notlar bulunur. Bunlar ayni zamanda yeni üye alma ve grup için donanim istemek amaciyla da kullanilirlar.
SFV
Bunlar genel olarak site düzeyinde, her bir dosyanin upload edilip edilmedigini kontrol etmek için kullanilir. Ayrica SFV, bütün dosyalarin olup olmadigini veya CRC(Cyclic Redundancy Check) dogrulugunu kontrol eden insanlar için de kullanislidir. Bu dosyalari kullanabilmek için pdSFV veya hkSFV gibi programlar gereklidir.
…:::USENET BILGI:::…
Access (Giris)
Newsgroup’lara girebilmek için news server’ina ihtiyaciniz vardir. Birçok ISP(Internet Service Provider) bunu saglar, fakat bu genellikle düsük geçerlilikte (dosyalarin server’da bulunma süresi) ve düsük bütünlülükte (dosyalarin tam olma sayisi) olur. En iyi hizmet için, premium bir news server’i satin alinmalidir. Bu server’lar ayni zamanda sik sik bandwidth(bant genisligi) sinirlamasi koyarlar.
Software (Yazilim)
Binary newsgrouplarindaki dosyalara erisim yapabilmek için newsreader’a ihtiyaciniz vardir. Birçok farkli reader bulunmaktadir ve hangisinin iyi oldugu tamamiyla kisisel tercihe kalmistir. Xnews/ Forte Agent/ BNR 1/ BNR 2 su ana dek en popüler olanlaridir. Outlook da newsgrouplari okuyabilir, ancak kullanilmamasi tavsiye olunur.
Format
.rxx dosyalari gibi, .pxx/ .par seklinde dosyalar görürsünüz.. Bunlar PARITY dosyalaridir. Parity dosyalari usenet post’larinda yaygindir, ve çogu zaman bazi server’larda en az bir ya da iki bozulmus dosya mutlaka bulunur. Parity dosyasi rar setinde kayip olan HERHANGI BIR dosyanin yerini degistirmek için kullanilir. Ne kadar fazla PAR dosyaniz var ise, o kadar degistirebileceginiz dosyaniz var demektir. Bu islem için SMARTPAR isimli programa ihtiyaciniz vardir.
…:::ETIKETLER:::…
PROPER (DÜZGÜN)
Bu isin kurallarina göre, kim ilk Telesync’i yayinlarsa yarisi o kazanir. Fakat eger filmin kalitesi düsük ise diger bir grup ayni filmin baska bir telesync’ini(ya da ayni kaynagin daha kalitelisini) koyar ve kopyalamayi önlemek için PROPER etiketini dosyaya ekler. PROPER, bu sahnedeki en öznel etikettir ve birçok insana göre PROPER’in orijinalinden daha iyi olup olmadigi tartisilir. Birçok çaresizlik içindeki grup da, PROPER’lari sirf yarisi kaybetmemek adina yayinlarlar. PROPER’in yayinlanma sebebi NFO’da mutlaka belirtilmelidir.
SUBBED (ALTYAZILI)
VCD olayinda, eger yayinlanan film altyazili ise bu demektir ki altyazi film boyunca görüntüyle birlikte encode edilmistir. Bunlar genellikle Malezya/ Çin/ Tayland dillerinde olur ve bazen ekranin büyük bir kismini kaplayan iki farkli lisan birden olur. SVCD’ler degistirilebilir altyazilari destekler ve bazi DVDRip’ler de degistirilebilir altyazilarla yayinlanirlar. Bu olay, eger mevcut ise NFO dosyasinda belirtilir.
UNSUBBED (ALTYAZISIZ)
Eger bir film altyazili yayinlanmissa daha sonra bunun altyazisiz sürümü çiakrtilabilir.
LIMITED (SINIRLI)
Sinirli bir film demek, filmin sinirli sayida sinemada oynandigi anlamina gelir. Bu sayi genellikle 250 sinemanin altidir. Genellikle kisa filmler limited olarak yayinlanirlar.
INTERNAL (DAHILI)
Dahili bir sürüm birçok sebebe bagli olabilir. Klasik DVD gruplari çok sayida DAHILI sürüm çikartir, çünkü o filmde kopyalama olsun istemezler. Ayrica düsük kalite sinema ripleri DAHILI olarak yapilir, ve bu; ya grubun prestijini düsürmemektendir ya da daha önce yapilan riplerin sayisi fazla oldugundandir. DAHILI sürüm, gruplarin üye sitelerinde normal bir sekilde bulunur fakat site yöneticilerinin izni olmadan baska sitelere aktarilamazlar. Bazi DAHILI sürümler filmin ismine ve popülerligine bagli olarak hala IRC/Newsgroup gibi yerlere düsüyorlar. Yilin baslarinda insanlar Centropy’nin “dahili” sürümler çikarttigindan bahsediyorlardi. Bu da demek oluyor ki grup, filmleri sadece üyeleri ve site yöneticileri için yayinliyordu. Bu, alisilmis bir tanim için farkli bir durum.
STV Straight To Video(Direkt Video’ya)
Asla sinemalarda gösterilmedi ve bu yüzden birçok site bunlari kabul etmezler.
ASPECT RATIO TAGS (ASPEKT ORANI ETIKETLERI)
Bunlar widecreen(genis ekran) için *WS* ve fullscreen(tam ekran) için *FS*dir.
RECODE
Recode; filmin önceden yayinlanmis versiyonunun, içindeki altyazilari kaldirmak ya da renklerini düzeltmek suretiyle TMPGenc’den filtre edilen versiyonudur. Daha iyi gözükürler fakat bunlar, gruplarin kendi kaynaklarini saglama beklentileri yüzünden fazla dikkate alinmazlar.
REPACK
Eger grup kötü bir rip yayinlamissa, problemleri düzelten bir Repack yayinlarlar.
NUKED
Bir film birçok sebepten dolayi nuke edilebilir. Özel siteler kurallar çignendigi(”Telesync Yasak” olan yerlere telesync koymak) için nuke atabilir, fakat filmde oldukça büyük sorunlar var ise(20 dakikaligina sesin olmamasi, 2.CD’nin farkli film/oyun çikmasi) global nuke atilir ve bu dosyalari sitelerde dagitan insanlarin kredileri düser. Nuke edilmis filmler hala p2p/usenet gibi kaynaklara ulasabilir ama ilk olarak neden nuke edildigini kontrol etmek akillicadir. Çünkü, eger gruplardan biri birseylerin ters oldugunu anlarsa, nuke’lerini geri talep edebilirler.
NUKE SEBEPLERI:
Asagidaki liste bir filmin nuke edilme sebepleridir (Genellikle DVDRip için)
** BAD A/R ** : : Kötü aspekt orani. Eger filmde karakterler çok sisman/zayif gözüküyor ise.
** BAD IVTC ** : : Kötü ters telesine. framerate dönüstürme islemi yanlis ise.
** INTERLACED ** : : Hareket halinde gözüken siyah çizgiler. Alan düzeni yanlis ise.
DUPE (KOPYA)
Kopya olayi çok açiktir. Eger birsey var ise, geçerli bir neden olmadan onu tekrar var etmenin bir anlami yoktur.
Bunlar nedir ve ne ise yarar?
KAMERA (CAM)
Kamera, genellikle dijital kameralarla yapilan sinema çekimleridir. Kamerayi sabitlemek için bazen üç ayakli sehpalardan kullanilir, ancak çogu zaman bu mümkün olmaz ve dolayisiyla kamera sallanir. Ayrica kameranin bulundugu yere bagli olarak ekran ortalanamiyabilinir, ve belli bir açidan görüntüyü kaydedilir. Eger düzgünce yerlestirilmisse, ekranda yazi oldugu için kesin birsey söylemek zor ancak çogu zaman bunlar ekranin üstünde ve altinda üçgen sinirlarla gözükürler. Ses ise, kamerayla tümlesik mikrofon araciligiyla kaydedilir, ve özellikle komedi filmlerinde, film sirasinda kahkahalar duyulabilir. Bu faktörler sonucunda görüntü ve ses kalitesi genellikle düsük olur, yalniz sansimiz yaver giderse sinemayi bos bulabilir ve temiz ses sinyallerini alabildigimiz bir çekim olusturabiliriz.
TELESYNC (TS)
Telesync, harici ses kaynagi kullanmasi disinda (genellikle bu harici ses, insan seslerinden uzak olan bir yerden, koltugun özel bir kismindan alinir) kamera ile ayni islevi görür.. Dogrudan bir ses kaynagi, iyi kalite bir ses kaynagi olacak diye bir kaide yoktur, özellikle birçok arkaplan gürültüsünün sese karistigini düsünecek olursak… Genellikle telesync, bos bir sinemada ya da profesyonel bir kamera yardimiyla projeksiyon odasindan- ki böylece daha iyi bir görüntü kalitesi elde edilir- kaydedilir. Kalite, çekimden çekime oldukça farkedebilir; onun için tüm filmi indirmek yerine, önce örnegini indirin. Telesync’ler yüksek oranda etiketlendirilmemis kameralardir..
TELECINE (TC)
Telesine makinesi, filmi dijital olarak makarasindan kopyalar. Ses ve görüntü çok iyidir, ama gerektirdigi teçhizati ve masrafi dolayisiyla telesineler pek yaygin degildir. Genellikle film, gerçek aspect oraninda olacaktir, bununla beraber 4:3 telesineler de mevcuttur. Buna en iyi örnek geçen sene kaydedilen JURASSIC PARK 3 TC’dir. Telesine, film sirasinda ekranda görüen bir zaman sayaci oldugu için zaman kodlamasiyla çakismaz..
SCREENER (SCR)
Bir filmin promosyon amaçli VHS kaseti, piyasaya çikmadan önce dükkanlara ve diger bazi yerlere gönderilir. Bir Screener, VHS kasedi formatindadir ve genellikle 4:3 (tam ekran) aspect oranina sahiptir. Bunun disinda genis ekran olanlari da bulunabilir. En büyük dezavantaji; ekranin altindan geçen ve telif haklari ile kopya-yazilim ihbari için telefon numarasinin yazdigi mesajdir.. Ayrica, eger kasedin seri numarasi ya da kasedin içine dogru bir çizgi var ise; bunlar genellikle siyah bir çizgi ile olmak üzere, o bölgenin üstü çizilerek bloke edilmelidir. Bu genellikle sadece birkaç saniyeliktir, fakat maalesef bazi kopyalarda bu olay tüm film boyunca sürer ve bazilari oldukça büyüktür. Kullanilan araç-gereçe bagli olarak, screener kalitesi-eger MASTER kopyasindan yapilmissa- mükemmel kaliteden, eger kalitesiz malzemenin kullanildigi eski bir VHS Kaydedicisi ile yapilmissa düsük kaliteye kadar degisir. Çogu screener VCD’e dönüstürülür, ancak bazi SVCD denemeleri de oldu ve bazilari VCD’ninkilerden daha kaliteli idi.
DVD-SCREENER (DVDscr)
Ayni sekilde screener’lardan bazilari DVD’ye dönüstürülür. DVD retail’lerin içerdigi bazi ekstralar disinda genellikle genis ekrandir(widescreen). Uyari mesajlari her zaman siyah kisimda olmayabilir; dolayisiyla bu, izleme zevkini bölebilir. Rip edenin yetenegine bagli olarak DVD Screener’lar çok iyi kalitede olabilir.
DVD Screener’lar genellikle SVCD ya da Divx/XviD formatlarina dönüstürülür.
DVDRip
Piyasaya sürülen DVD’nin son kopyasidir. Mümkünse bu, tekrar pre-retail(örnegin, Star Wars Episode 2) olarak piyasaya sürülür ve mükemmel kalitede olur. DVDRip’ler, SVCD ve DivX/XviD olarak yayimlanir.
VHSRip
Genellikle kaykay/spor videolari ve XXX gösterimleri olmak üzere retail VHS’den dönüstürülmüslerdir.
TVRip
Tv programlari; ya ag üzeri (dijital kablo/uydu dekoderleri araciligiyla cap edilenler daha uygundur) ya da gösterim öncesi -uydunun sebekeye programi birkaç gün önceden göndermesi(bazilarinda titresimler oluyor)- seklindedir. ‘WWF Raw Is War’ gibi ekstra bölümler içeren bazi progamlar ve kamera/yorum testleri ayrica rip dahilindedir. PDTV, dijital bir TV PCI kartindan cap edilir, bu genellikle iyi sonuç verir, öyle ki bazi gruplarin bunlari SVCD olarak yayinlama egilimleri görülmektedir. Bütün VCD/SVCD/SivX/Xvid ripleri TV görüntüsüyle desteklenmektedir.
STV
“Straight To Video. Was never released in theaters, and therefore a lot of sites do not allow these” Sinemalarda degil, yalniz DVD veya TV lerde gösterime sunulan filmlerdir. Örnegin Starship Troopers..
WORKPRINT (mbdx)
Workprint, henüz bitmeyen bir filmin kopyasidir. Filmde eksik sahneler ya da müzikler olabilir. Kalite mükemmelden, çok kötüye kadar degisir.. Bazi Workprint’ler son baskisindan oldukça farklidir (Men In Black’te yaratiklar ve oyuncular olmalari gereken yerde degillerdi) ve digerleri de ekstra sahneler içeriyor bile olabilir (Jay and Silent Bob). mbdx’ler, eger ki iyi kalite bir kopyasi edinilirse, koleksiyonda hos bir ilave versiyon islevi görebilir.
TVRip
Analog kaynakli TV-kartlari ile yapilmis kayitlar icin kullanilir.
DVBRip
Dijital kartlarla yapilan kayitlar icin kullanilmasi cok daha dogru olur kalite nerdeyse DVDRip ile esdegerdedir. Bu yüzden TVRip ile DVBRip birbirine karistirilmamasi gerekir.
DVB
Digital video broadcast, türleri su sekildedir: DVB-S, DVB-C, DVB-T MPEGII olarak uydudan, kablodan hatta terestirik olarak bir cati veya oda anteni ile bizlere ulasir (DVB-T bazi Avrupa sehirleri icin gecerlidir) , rip olayini bir pci-karti ile inanilmaz bir sekilde kolaylastirir.
DivX Re-Enc
Divx re-enc, orjinalini VCD kaynagindan alan ve ufak boyutta bir DivX dosyasina re-encode edilen filmdir. Çogunlukla dosya paylasanlarda görülür, ve bunlar genellikle ‘Film.Ismi.Grup(1of2)’ seklinde etiketlenirler. Bu isi yapan gruplardan en bilinenleri; SMR ve TND’dir. Bunlar aslinda, eger bir filmin 200MB’lik kopyasina sahip olup olmama konusunda kararsiz degilseniz tabi, download etmeye degmezler. Genellikle uzak durun.
Watermarks (Filigranlar)
Birçok film Asya Silver’lari ve PDVD’lerden gelir ve sorumlu kisi tarafindan etiketlenir. Bu etiketleme genellikle bir harf/ilk harf veya genellikle köselerden birinde bulunan küçük bir logo seklinde olur. En meshurlari; “Z”,”A” ve “Glove” filigranlaridir.
Asian Silvers / PDVD
Bunlar, dogulu bootlegger’larin çikarttigi filmlerdir.. Genellikle bazi gruplar tarafindan, kendileri adina çikartmalari için satin alinirlar. Silver’lar çok ucuzdur, birçok ülkede mevcuttur ve yeni bir versiyonunu çikartmak da kolaydir. Bu yüzdendir ki, su anda bu isin içinde oldukça kisi var. Bunlarin çogunlugunu ise birkaç dagitimdan öteye gidemeyen küçük gruplar olusturur.
PDVD’ler ise DVD’ye konulan seyin aynilaridir. Çikartilabilir altyazilari vardir ve kalite olarak silver’lardan çok daha iyidirler. Normal bir DVD gibi rip edilirler, ancak VCD seklinde dagitilirlar.
…:::FORMATLAR:::…
VCD
VCD MPEG1 tabanli bir formattir. Sabit , 1150 kbit bitrate’e ve 352×240 çözünürlüge sahiptir. Genellikle düsük kalitede (KAMERA / TS / TC / VHS çekim / TV çekimi(analog) küçük boyut elde etme, tek cd’ye sigdirabilme amaçli kullanilir. VCD’ler ve SVCD’ler süreye dayalidir, yani bir diskin kapasitesinden daha büyük bir MPEG film gene de (süre sayesinde) 74 dakikalik bir CD’ye sigabilir.
SVCD
SVCD ise MPEG2 bazlidir (DVD gibi) ve 2500kbit’e kadar degisken(variable) bitrate degerlerine izin verir, ayrica 480×480 (NTSC) çözünürlüge sahiptir, ve oynatildigi zaman 4:3 görüntü oranini alir. Degisken bitrate’ten dolayi tek CD’ye sigacak uzunluk kesin bilinmemektedir, fakat genellkle 35-60 dakikanin bir CD’ye sigdigi görülmüstür. Degisken bitrate kullanarak SVCD yapimi sirasinda çoklu geçisler (multi-pass) kullanilirmasi önemlidir. Belki yapim süresi uzar, fakat sonuç daha net olur.
XVCD/XSVCD
Basit bir sekilde kurallara uymayan VCD’lerdir. Daha yüksek birate ve çözünürlük degeri alabilirler, ama sonuçta durum VCD’yi oynatacak makinenin kapasitesine baglidir. XVCD’ler ortalikta fazla görünmez, çünkü genellikle amaci internete yaymak degil de ev kullanimi için tercihtir.
DivX / XviD
DivX formati multimedya platformlari için tasarlanmistir. Iki codec kullanir: biri düsük hareket (low motion), öbürü ise yüksek hareket (high motion). Uzun süre önce yapilmis filmlerin çogu low-motion olarak yaratilmistir, ve high-motion da da problemler vardir. Iki codec arasindaki degisimleri sagla**** daha kaliteli sonuçlar elde edebilmek için SBC (Smart Bitrate Control-Akilli Bitrate Kontrolü) adli bir metod gelistirilmistir. Çok yüksek islem degeri ve karmasik alogoritmalar ile yapildigindan dolayi DivX filmlerin DVD Player’larda çalismalari su an için mümkün degildir. Fakat bazi firmalar su an DivX player ürünler üretiyor, hatta satiyorlar, fakat bu makineler de her yerde bulunmuyor. DÜZGÜN DivX’ler genellikle DVD’lerden rip edilmistir ve bir CD’ye 2 saatlik iyi kalite DivX sigdirilabilir. Farkli türde codec’ler mevcuttur, en ünlüleri Divx ile XviD dir.
CVD
CVD, CVD ile SVCD’nin bir kombinasyonudur. Genellikle bir çok DVD Player tarafindan desteklenirler. SVCD’nin MPEG’ bitrate’lerini destekler ama 352×480(NTSC) çözünürlügü kullanir, çünkü yatay çözünürlük fazla önemli sayilmaz. Su anda hiç bir grup CVD yayinlamamaktadir.
DVD-R
DVD-R, en popüler DVD yazma çözümüdür (DVD-RAM,DVD+R gibi farkli seçeneklerin arasindan siyrilir). Taraf basina 4.7 gb veri tasir, çift tarafli yazilabilir DVD’elr de mevcuttur, böylece tek diskte yaklasik 10 GB tasinabilir. SVCD ‘nin MPEG2 görüntüleri DVD-R’a yazilip izlenmeden önce dönüstürülmelidir. DVD’den DVD-R’a kopya yapmak da mümkündür, ama bazi durumlarda extralar/diller yer sorunu yaratmamalari açisindan kaldirilir.
MiniDVD
MiniDVD ile cDVD, DVD formatinin standart bir CDR/CDRW üzerinde olmasidir. Yüksek çözünürlük/bitrate degerlerinden dolayi bir MiniDVD diskine 18-21 dakikalik görüntü yazilabilir, fakat bu format sadece birkaç oynatici tarafindan desteklenir.
MKV
Matroska Video Avi /Ogm gibi bir dosya türüdür, RealMedia formatinin çok gelistirilmis seklidir esasen. Tek dosyada altyazi, film cover vs. çoklu seçeneklerde kodlanabilir fakat, donanim DiVX lerde desteklenmez. Pek çok sitede de tavsiye edilmez, güçlü bir donanim gerektirir.
…:::ÇESITLI BILGILER:::…
Regional Coding (Bölgesel Kodlama)
Bölgesel kodlama; filmlerin Amerikan DVD’lerini alan insanlarin, kendi ülkelerinde bunlari erken izlemelerini ya da Amerika-disi distribütörlügünü baska firmalarin yaptigi eski filmlerin, Amerikan firmalari araciligiyla ülkedisina ihraciini engellemek için dizayn edildi.. Birçok playerin bölgesel kodlamasi, bir çip aracigiyla ya da kumanda yardimiyla kaldirilabilir.
RCE
RCE (Bölgesel Kodlama Arttiricisi), “Çok Bölgeli” player’lar yaratmak için dizayn edilmisti, ancak birçok hata olustu ve üstesinden gelindi. Su anda çok az sayida film RCE kodludur ve bunlar da hiç tutulmazlar…
Macrovision Macrovision, ticari DVD’lerin çogunda bulunan kopya korumasidir. Eger DVD kopyalanirsa; VHS’nin analiz edemeyecegi sinyaller gönderilir -ki bu sinyaller sayesinde ekranda çizgiler gözükür ve görüntü karanliklasir. Kimi DVD Player’larda (örnegin Tescos’un Dansai 852’si) macrovision’un kaldirilabilecegi gizli bir menü mevcuttur.
NTSC/PAL
NTSC ve PAL, dünyada kullanilan iki temel standarttir. NTSC PAL’dan daha yüksek framerate’e sahiptir(29fps-25fps) fakat PAL’in daha yüksek çözünürlügü vardir ve daha KesKin görüntüler elde edilir. PAL sistemlerinde NTSC diskleri oynatmak, NTSC sistemlerinde PAL diskleri oynatmaktan çok daha kolaydir -ki bu Ingilizler için iyi bir olaydir. RGB(Red-Green-Blue) destekli bir skart girisi; NTSC görüntüsünü çogu yeni televizyonlarda tam renk olarak oynatacaktir, ancak bunu VHS kasedine kaydetmek için NTSC’yi PAL50′ye(çogu DVD player’in kullandigi PAL60 degil) dönüstürmek gerekecektir. Bu dönüstürmenin tam sonuç verebilmesi için; pahali bir converter(200 pound ve yukarisi), tümlesik bir converter (Dansai 852/ bazi Daewoo’lar/ Samsung 709) ya da her formata kayit yapabilen dünya standartlarinda bir VCR’a gereksiniminiz vardir.
…::: SÜRÜM DOSYALARI :::…
RARset
Bu filmler RAR biçimindedir ve v2 (rar>.rxx) ya da v3 (part01.rar > partxx.rar) seklindedirler.
BIN/CUE
.cue dosyasini notepad ile açin ve ilk satirda sadece dosya ismi disinda bir yazi yazmadigindan emin olun. Sonra Nero ile cue dosyasini açin ve program bu dosyayi VCD/SVCD formatinda yazacaktir. TVRip’ler MPEG olarak yayinlanirlar. Divx dosyalari ise sadece divx ve .avi seklindedir.
NFO
NFO dosyasi filmi yayinlayan grubun reklamini yapmak amaciyla film ile birlikte koyulur. Bu dosyada yayinlama hakkinda genel bilgi, format, kaynak, boyut ve ise yarayabilecek bazi notlar bulunur. Bunlar ayni zamanda yeni üye alma ve grup için donanim istemek amaciyla da kullanilirlar.
SFV
Bunlar genel olarak site düzeyinde, her bir dosyanin upload edilip edilmedigini kontrol etmek için kullanilir. Ayrica SFV, bütün dosyalarin olup olmadigini veya CRC(Cyclic Redundancy Check) dogrulugunu kontrol eden insanlar için de kullanislidir. Bu dosyalari kullanabilmek için pdSFV veya hkSFV gibi programlar gereklidir.
…:::USENET BILGI:::…
Access (Giris)
Newsgroup’lara girebilmek için news server’ina ihtiyaciniz vardir. Birçok ISP(Internet Service Provider) bunu saglar, fakat bu genellikle düsük geçerlilikte (dosyalarin server’da bulunma süresi) ve düsük bütünlülükte (dosyalarin tam olma sayisi) olur. En iyi hizmet için, premium bir news server’i satin alinmalidir. Bu server’lar ayni zamanda sik sik bandwidth(bant genisligi) sinirlamasi koyarlar.
Software (Yazilim)
Binary newsgrouplarindaki dosyalara erisim yapabilmek için newsreader’a ihtiyaciniz vardir. Birçok farkli reader bulunmaktadir ve hangisinin iyi oldugu tamamiyla kisisel tercihe kalmistir. Xnews/ Forte Agent/ BNR 1/ BNR 2 su ana dek en popüler olanlaridir. Outlook da newsgrouplari okuyabilir, ancak kullanilmamasi tavsiye olunur.
Format
.rxx dosyalari gibi, .pxx/ .par seklinde dosyalar görürsünüz.. Bunlar PARITY dosyalaridir. Parity dosyalari usenet post’larinda yaygindir, ve çogu zaman bazi server’larda en az bir ya da iki bozulmus dosya mutlaka bulunur. Parity dosyasi rar setinde kayip olan HERHANGI BIR dosyanin yerini degistirmek için kullanilir. Ne kadar fazla PAR dosyaniz var ise, o kadar degistirebileceginiz dosyaniz var demektir. Bu islem için SMARTPAR isimli programa ihtiyaciniz vardir.
…:::ETIKETLER:::…
PROPER (DÜZGÜN)
Bu isin kurallarina göre, kim ilk Telesync’i yayinlarsa yarisi o kazanir. Fakat eger filmin kalitesi düsük ise diger bir grup ayni filmin baska bir telesync’ini(ya da ayni kaynagin daha kalitelisini) koyar ve kopyalamayi önlemek için PROPER etiketini dosyaya ekler. PROPER, bu sahnedeki en öznel etikettir ve birçok insana göre PROPER’in orijinalinden daha iyi olup olmadigi tartisilir. Birçok çaresizlik içindeki grup da, PROPER’lari sirf yarisi kaybetmemek adina yayinlarlar. PROPER’in yayinlanma sebebi NFO’da mutlaka belirtilmelidir.
SUBBED (ALTYAZILI)
VCD olayinda, eger yayinlanan film altyazili ise bu demektir ki altyazi film boyunca görüntüyle birlikte encode edilmistir. Bunlar genellikle Malezya/ Çin/ Tayland dillerinde olur ve bazen ekranin büyük bir kismini kaplayan iki farkli lisan birden olur. SVCD’ler degistirilebilir altyazilari destekler ve bazi DVDRip’ler de degistirilebilir altyazilarla yayinlanirlar. Bu olay, eger mevcut ise NFO dosyasinda belirtilir.
UNSUBBED (ALTYAZISIZ)
Eger bir film altyazili yayinlanmissa daha sonra bunun altyazisiz sürümü çiakrtilabilir.
LIMITED (SINIRLI)
Sinirli bir film demek, filmin sinirli sayida sinemada oynandigi anlamina gelir. Bu sayi genellikle 250 sinemanin altidir. Genellikle kisa filmler limited olarak yayinlanirlar.
INTERNAL (DAHILI)
Dahili bir sürüm birçok sebebe bagli olabilir. Klasik DVD gruplari çok sayida DAHILI sürüm çikartir, çünkü o filmde kopyalama olsun istemezler. Ayrica düsük kalite sinema ripleri DAHILI olarak yapilir, ve bu; ya grubun prestijini düsürmemektendir ya da daha önce yapilan riplerin sayisi fazla oldugundandir. DAHILI sürüm, gruplarin üye sitelerinde normal bir sekilde bulunur fakat site yöneticilerinin izni olmadan baska sitelere aktarilamazlar. Bazi DAHILI sürümler filmin ismine ve popülerligine bagli olarak hala IRC/Newsgroup gibi yerlere düsüyorlar. Yilin baslarinda insanlar Centropy’nin “dahili” sürümler çikarttigindan bahsediyorlardi. Bu da demek oluyor ki grup, filmleri sadece üyeleri ve site yöneticileri için yayinliyordu. Bu, alisilmis bir tanim için farkli bir durum.
STV Straight To Video(Direkt Video’ya)
Asla sinemalarda gösterilmedi ve bu yüzden birçok site bunlari kabul etmezler.
ASPECT RATIO TAGS (ASPEKT ORANI ETIKETLERI)
Bunlar widecreen(genis ekran) için *WS* ve fullscreen(tam ekran) için *FS*dir.
RECODE
Recode; filmin önceden yayinlanmis versiyonunun, içindeki altyazilari kaldirmak ya da renklerini düzeltmek suretiyle TMPGenc’den filtre edilen versiyonudur. Daha iyi gözükürler fakat bunlar, gruplarin kendi kaynaklarini saglama beklentileri yüzünden fazla dikkate alinmazlar.
REPACK
Eger grup kötü bir rip yayinlamissa, problemleri düzelten bir Repack yayinlarlar.
NUKED
Bir film birçok sebepten dolayi nuke edilebilir. Özel siteler kurallar çignendigi(”Telesync Yasak” olan yerlere telesync koymak) için nuke atabilir, fakat filmde oldukça büyük sorunlar var ise(20 dakikaligina sesin olmamasi, 2.CD’nin farkli film/oyun çikmasi) global nuke atilir ve bu dosyalari sitelerde dagitan insanlarin kredileri düser. Nuke edilmis filmler hala p2p/usenet gibi kaynaklara ulasabilir ama ilk olarak neden nuke edildigini kontrol etmek akillicadir. Çünkü, eger gruplardan biri birseylerin ters oldugunu anlarsa, nuke’lerini geri talep edebilirler.
NUKE SEBEPLERI:
Asagidaki liste bir filmin nuke edilme sebepleridir (Genellikle DVDRip için)
** BAD A/R ** : : Kötü aspekt orani. Eger filmde karakterler çok sisman/zayif gözüküyor ise.
** BAD IVTC ** : : Kötü ters telesine. framerate dönüstürme islemi yanlis ise.
** INTERLACED ** : : Hareket halinde gözüken siyah çizgiler. Alan düzeni yanlis ise.
DUPE (KOPYA)
Kopya olayi çok açiktir. Eger birsey var ise, geçerli bir neden olmadan onu tekrar var etmenin bir anlami yoktur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder